Mobiliteitsalliantie: belastingen variabel maken

De Mobiliteitsalliantie komt in het Deltaplan Mobiliteit met een blauwdruk voor de toekomst van ons mobiliteitssysteem. Dat plan benadert mobiliteit als één samenhangend geheel. Het gaat niet alleen om de behoefte aan bereikbaarheid, maar bijvoorbeeld ook om onze klimaatambities, ruimtelijke vraagstukken, verkeersveiligheid en energietransitie.

Een bewustere en daarmee eerlijke afweging in het kiezen van de reis vraagt een transitie van vaste kosten naar variabele kosten. De Mobiliteitsalliantie kiest daarom voor een verandering van de vaste belastingen naar een variabel systeem met een vlakke kilometerprijs op de weg en voor experimenten met innovatieve lokale spitsoplossingen. Dat moet zorgen voor een betere spreiding van de mobiliteitsvraag. Het nieuwe systeem komt in de plaats van belasting op bezit, de huidige motorrijtuigenbelasting en de aanschafbelasting BPM. Differentiatie vindt ook plaats op basis van milieukenmerken omdat daarmee direct klimaatbelangen worden gediend. Aanvullend kan worden onderzocht of differentiatie op andere aspecten op termijn mogelijk is, bijvoorbeeld de optie om veilige voertuigen minder te laten betalen per kilometer.

Naast de transitie naar een variabel systeem met een vlakke kilometerheffing is het nodig om te experimenteren met maatregelen op de weg en in het OV, zo stelt de Mobiliteitsalliantie. Maatregelen, waaronder prijsmaatregelen, die tot een betere spreiding van de vraag leiden.

Zo stelt de alliantie voor om een pilot uit te voeren met een variabele fiscale bijtelling voor privégebruik. Zakelijke rijders rijden gemiddeld 13.000 km per jaar voor privédoeleinden. Dit experiment onderzoekt of de invoering van een variabele bijtelling effect heeft op deze privéritten. Zakelijke ritten blijven buiten beschouwing. De deelnemer heeft zelf de keuze om wel of niet te reizen met de auto van de zaak of om anders te reizen.

Een tweede pilot betreft een onderzoek in hoeverre werknemers met een auto van de zaak bij zakelijke ritten kiezen voor een andere vervoersmiddel dan de auto als zij daartoe fiscaal worden gestimuleerd. Het direct doel is CO₂-besparing door bewuster autogebruik, maar effecten zijn ook denkbaar op bereikbaarheid en luchtkwaliteit. In een simulatie vergoedt de werkgever de kosten van de auto en die van andere vervoersmiddelen (OV en deelfiets), ook voor privégebruik. In de pilot is over die reizen geen aparte loon en inkomstenbelasting (‘bijtelling’) verschuldigd. Deze wordt inbegrepen in de verschuldigde bijtelling voor de auto. Getoetst wordt in hoeverre het privégebruik van het OV en de deelfiets van invloed zijn op de zakelijke vervoerskeuzes.

Als later dit jaar de fiscale voorstellen voor de autobelastingen in de periode 2021 en volgende jaren worden behandeld in de Tweede Kamer, zullen deze voorstellen ongetwijfeld ook verder aan de orde komen. Wij houden je op de hoogte!